АНУ-ыг дэлхийн анхны цөмийн бөмбөг бүтээхийг уриалсан Альберт Эйнштейний захидал дуудлага худалдаанд орох гэж байна. 1939 онд Ерөнхийлөгч Франклин Рузвельтэд бичсэн захидалд нацист Герман ийм зэвсгийг бүтээх боломжтойг анхааруулж, АНУ өөрийн атомын хөтөлбөрөө эхлүүлэхийг санал болгож байсан. Гурван жилийн дараа Америк 1945 онд Японы эсрэг атомын зэвсэг анх удаа ашиглахад хүргэсэн Манхэттэн төслийг эхлүүлсэн.
Уг захидлыг 2018 онд 65 насандаа таалал төгссөн Майкрософт компанийг үндэслэгч Пол Аллены эд өлгийн зүйлсийн дуудлага худалдааны хүрээнд зарж байна. Түүний хувийн цуглуулга есдүгээр сард Нью-Йорк дахь Christie's дэлгүүрт худалдаалагдах болно. Түүний компьютерын сонирхол, нөлөөллийг харуулсан олон зүйл байх болно, гэхдээ Эйнштейний захидал гол зүйл байх төлөвтэй байна.
Үүнийг 4-6 сая доллар (3.2 сая фунт стерлинг-4.7 сая фунт) хооронд үнэлжээ. Унгарын физикч Лео Сзилард бусад эрдэмтдийн тусламжтайгаар бичсэн боловч Эйнштейн бүх цаг үеийн шинжлэх ухааны хамгийн агуу зүтгэлтнүүдийн нэг байсан нь ерөнхийлөгчийн анхаарлыг татах магадлалыг нэмэгдүүлсэн тул түүнд гарын үсэг зурсан юм. 1939 оны наймдугаар сарын 2-ны өдөр буюу Дэлхийн II дайн зарлахаас хэдхэн долоо хоногийн өмнө - Герман цөмийн бөмбөг бүтээх шинжлэх ухааныг боловсруулсан байж магадгүй гэж анхааруулж байжээ.
"Шинэ төрлийн маш хүчтэй бөмбөг бүтээгдэх нь тодорхойгүй ч гэсэн төсөөлөгдөх боломжтой" гэж тэр хэлэв. Гэвч Эйнштейн тэр үед Америкийг цөмийн зэвсэгтэй цорын ганц орон болгоход үүрэг гүйцэтгэсэн учир захидалдаа харамсаж байсан гэж мэдэгджээ.
Тэрээр 1947 онд "Хэрэв би германчууд атомын бөмбөг бүтээж чадахгүй гэдгийг мэдсэн бол хэзээ ч хуруугаа ч хөдөлгөхгүй байх байсан" гэж хэлсэн байдаг. Мөн 1971 оны DEC PDP-10: KI-10 загварын компьютерыг дуудлага худалдаанд оруулж байгаа бөгөөд ноён Аллены сэргээхэд тусалсан байна. Эдгээр төрлийн компьютерууд нь интернэтийн эхэн үеийн хөгжилд гол үүрэг гүйцэтгэсэн.
Энэ компьютер 30-50 мянган ам.долларын үнэтэй байх төлөвтэй байна.
Мөн 1965 онд сансрын нисгэгч Эд Уайтын сансарт ниссэн анхны америк хүний сансрын хувцас 80,000-120,000 доллароор үнэлэгддэг. 2022 онд ноён Аллены урлагийн цуглуулга дуудлага худалдаагаар 1.5 тэрбум доллар буюу 1.2 тэрбум фунт стерлинг цуглуулснаар дэлхийн дээд амжилтыг шинэчлэн тогтоожээ.
Үүнд Пабло Пикассо, Сальвадор Дали, Винсент Ван Гог нарын бүтээл багтжээ.
Амьдралынхаа туршид тэрээр буяны ажилд 2 тэрбум гаруй доллар хандивлаж, урлаг соёлын музей байгуулж, Америкийн янз бүрийн спортын багуудыг эзэмшиж байжээ.
Нас барах үедээ түүний хөрөнгийг Форбс 20 тэрбум гаруй доллар гэж үнэлжээ.
Эх сурвалж: https://www.bbc.com/news/articles/
Б.НАНДИН-ЭРДЭНЭ
