ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал: Өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан ОХУ-аас БНХАУ руу байгалийн хийн хоолой нийлүүлэх, хоолой барих төслийн ажлын явцтай танилцлаа. Байгалийн хийг дамжуулах хойд хилээс өмнөд хил хүртэл 958.6 км үргэлжлэх зургаан аймаг 22 сумын газар нутгаар дайран өнгөрөх энэ төсөл урагшилснаар эдийн засаг тэлэх, барилга угсралтын үед 12 мянга, ашиглалтын үедээ 1000 гаруй ажлын байрыг шинээр бий болгох чухал ач холбогдолтой төсөл. Энэ төслийг Монгол Улсын шадар сайд С.Амарсайханаар ахлуулж, Аж үйлдвэр эрдэс баялгийн яам ажлын албыг хариуцаж, Эрдэнэс монгол компанийн дэргэд Эрдэнэс газ гэсэн төслийн нэгж энэ хийн хоолойн төслийг хариуцна. 

Мөн Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийн хэрэгжилт Эрдэнэс Тавантолгой компанийн ногдол ашгийг иргэдэд хуваарилах асуудлаар мэдээлэл хийж, тодорхой чиглэлүүд өгөгдсөн. Үндэсний баялгийн сангийн хуулийг хэрэгжүүлэх хүрээнд Аж үйлдвэр эрдэс баялгийн яамнаас стратегийн 16 ордын хил хязгаарыг тогтоох асуудлаар танилцуулсан. 2007 оны тогтоол дээр байсан 39 стратегийн ордуудыг УИХ-д өргөн барихаар шийдвэрлээд бэлтгэж байна. Эрдэс Тавантолгой компани өнөөдөр Тавантолгойн бүлэг орд дээр үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Тавантолгойн бүлэг орд бол энэ 16 стратегийн ордуудын нэг л орд. 2024 онд Эрдэс Тавантолгой компани 3.9 их наяд төгрөгийн борлуулалт хийсэн. Энэ борлуулалтын үр дүнд Компанийн тухай хуульд заасны дагуу санхүүгийн тайлангаа гаргасных нь дараа бид дөрвөн улиралд ногдол ашгийг иргэддээ хуваах асуудлыг ТУЗ шийдвэрлэсэн. Өнөөдрийн хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар бид компанийн хувьцаа эзэмшигчдэд ногдол ашгийг хуваарилах үүрэгтэй. үүнийг иргэд зөв ойлгох ёстой. Бэлэн мөнгө хуваарилж байна гэдэг. Яг үнэндээ 1072 хувьцааг эзэмшиж байгаа нь иргэд өөрсдөө. Монголын ард иргэдийн 26.3 хувь нь 1072 хувьцааг эзэмшдэг. Ингээд 3.9 их наяд төгрөгийн ашигтай ажилласан учраас өнгөрсөн хугацаанд ногдол ашиг тараасан. Иргэдэд хуваарилсан. Бид энэ жил гурав дахь удаагаа ногдол ашиг хуваарилж байна. ирэх жил Тавантолгой үйл ажиллагаа илүү сайжирвал ногдол ашиг нэмэгдэнэ. 

39 стратегийн ордын асуудлыг 18 жил мартагнуулсан. Эдгээр стратегийн ордын асуудлыг 2007 онд УИХ шийдчихээд байхад 18 жил үүнийг эс үйлдэхүй хийсэн. Мартагнасан. УИХ руу оруулаагүй учраас аль нь ч стратегийн ордод тооцогдох шийдвэр гараагүй. Гэтэл ДНБ-ий 5 хувиас дээш бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг улсын төсвөөр нөөц нь тогтоогдсон орд энэ дотор байгаа. 18 жилийн хугацаанд энэ 39 ордыг гадаад, дотоодын олон компаниуд санхүүгийн схем үүсгэж арилжаалсан. Баялгийг эздээс нь асуухгүйгээр үрэн таран хийсэн үйлдлүүд тогтоогдож байгаа учраас даруй бид УИХ-ын тогтоолоо боловсруулж, өргөн мэдүүлж, 39 стратегийн ордоо эхлээд стратегийн ордод тооцож авах нь эхний алхам гэж үзэж байна. 39 ордод Төгрөг нуурын орд хамаардаг. Төгрөг нуурын ордыг 1983 оноос хойш хайгуулыг хийгээд, нөөцийг нь тодорхойлсон. 3.1 тэр тонны нөөц байна гэсэн судалгаа гарсан байдаг. Миний УИХ-ын чуулган дээр яриад байгаа асуудал үнэн. Үүн дээр Төгрөг энержи компани 4 лиценз эзэмшдэг. Би УИХ-ын гишүүн, Монгол Улсын төрийн тэргүүнээр ажиллаж байсан Х.Баттулга гуайд хандаж хэлье. Та энэ стратегийн 39 ордод хамаардаг Төгрөг нуурын ордыг зарсан чинь үнэн. Зарах зарахдаа Виржиня аралд бүртгэлтэй Вэл Дэ Лайтэд Лимитэд влайна, Сингапурт бүртгэлтэй Камекс Ви Ти ЛТД, Хонгконгод бүртгэлтэй Мин Хөн гэдэг компаниудыг оролцуулж үндэстэн дамнасан санхүүгийн схем хийж 250 сая ам.доллароор зарсан чинь үнэн. Дээрээс нь та Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан чинь ч үнэн. Мөн “Баялгийг иргэддээ өгье. Байгалийн баялагтаа эзэн болъё” гэж ярьж яваа чинь ч үнэн. Тийм учраас би Баялгийн сангийн тухай хуулийн ажлын хэсгийн ахлагчийн хувиар та өөрийн хутгасан энэ асуудлыг нэг талд нь гаргаж, энэ олон компаниудтайгаа өөрөө учир холбогдлоо олж, асуудлыг шийд гэдэг 7 хоногийн хугацаа өгч байна. Энэ хугацаанд шийдэж чадахгүй бол Засгийн газар хуулийн хүрээнд дараагийн арга хэмжээг авна.