АДМИН
Хүний эрхийн Үндэсний Комисс 2025 оны 7 дугаар сарын 24-нөөс 31-ний өдрүүдэд Хангай, Говь, Баруун, Зүүн бүсийн хурдан морины уралдааны үеэр уралдаанч хүүхдийн эрхийн хэрэгжилтэд хяналт, ажиглалт хийж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах, хүүхдийн эрхийг хангах чиглэлээр холбогдох арга хэмжээг авч ажиллалаа.
Хангайн бүсийн уралдаанд:
2025 оны 7 дугаар сарын 24-27-ны өдөр Өвөрхангай аймагт зохион байгуулагдсан “Анхдугаар Богд Занабазарын мэлмий гийсний 390 жилийн ой”, “Өндөр гэгээн-Даншиг наадам”-ын хүрээнд болсон Хангайн бүсийн хурдан морины уралдаанд Комиссын дарга Д.Сүнжид, Өвөрхангай, Говь-Алтай, Баянхонгор аймгийн референтүүд ажиллаж, уралдаанч хүүхдийн эрхийн хэрэгжилтэд хяналт тавив.
Уралдаанд 9 насны ангилалд нийт 834 хурдан морийг давхардсан тоогоор 592 хүүхэд унаж уралдсан бөгөөд уралдааны явцад 22 хүүхэд мориноос унасан. Үүнээс 7 хүүхдийг Бүсийн оношилгоо, эмчилгээний төвд (БОЭТ) нарийн шинжилгээ хийж, шаардлагатай эмнэлгийн тусламжийг шуурхай үзүүлсэн. Хүүхэд бүрийг ХГБХХГ-ын албан хаагчид эцэг эх, асран хамгаалагч, уяачид нь холбогдох маягтыг бөглүүлэн хүлээлгэн өгсөн.
Говийн бүсийн уралдаанд:
2025 оны 7 дугаар сарын 28-31-ний өдөр Дорноговь аймагт зохион байгуулагдсан тус аймгийн 94 жилийн ой, Ноён хутагт Данзанравжаагийн мэлмий гийсний 222 жилийн ой, Говийн бүсийн Даншиг наадам, хурдан морины уралдаанд Комиссын гишүүн Ж.Хунан болон Дорноговь, Говьсүмбэр, Дундговь аймгийн референтүүд ажиллалаа.
Уралдаанд нийт 650 гаруй хурдан морийг 300 гаруй уралдаанч хүүхэд унаж оролцсон. Уралдааны явцад 10 хүүхэд мориноос унасан бөгөөд хүүхдүүдийг эрүүл мэндийн урьдчилсан үзлэгт хамруулан, бэртэл, гэмтэлгүй оноштойгоор асран хамгаалагч, уяачдад нь хүлээлгэн өгч, цаашид гарах эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, нарийн мэргэжлийн эмчид үзүүлэхийг зөвлөв.
Баруун бүсийн уралдаанд:
2025 оны 7 дугаар сарын 28-30-ны өдөр Увс аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой, Баруун бүсийн хурдан морины уралдаанд Увс, Ховд, Завхан аймгийн референтүүд хүүхдийн эрхийн хэрэгжилтэд хяналт тавив.
Уралдаанд 9 насны ангилалд нийт 700 гаруй морийг 276 уралдаанч хүүхэд унаж уралдсан бөгөөд уралдааны явцад 7 хүүхэд мориноос унаж, 5 хүүхдийг бэртэл гэмтэлгүй тул эцэг, эхэд нь хүлээлгэн өгч, 2 хүүхдэд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ үзүүлэн Увс аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт холбон зуучилж ажилласан бөгөөд даатгалын компанид хүүхдүүдийн бичиг баримтыг бүрдүүлэн өгсөн.
Зүүн бүсийн уралдаанд:
Дорнод аймаг байгуулагдсаны 94 жилийн ой, Зүүн бүсийн хурдан морины уралдаанд Дорнод, Хэнтий аймгийн референтүүд хяналт хийж ажилласан бөгөөд энэ жилийн хувьд уралдаан зохион байгуулагчид засмал давж уралддаг байсан уралдааны замыг засаж налуу болгосон байна. Хурдан морины уралдаанд нийт 9 насны 625 хурдан морийг 268 уралдаанч хүүхэд унаж уралдсан бөгөөд 12 хүүхэд мориноос унаж, 4 нь гэмтсэн. Гэмтсэн хүүхдүүдийн 3 нь хөнгөн зэргийн бэртэл авсан бол нэг хүүхдийн хөл хугарч, Бүсийн оношилгоо, эмчилгээний төвд (БОЭТ) эмчлүүлж байна.
Хяналт, ажиглалтын хүрээнд дараах нийтлэг зөрчлүүд байна.
Үүнд:
- Уралдахаас өмнө хүүхдийн эрүүл мэндийн үзлэгийн асуудал;
- 8 нас хүрээгүй хүүхдийг уралдаанд бүртгүүлэх оролдлого гарсан, бүртгэлийн үнэн зөв байдлыг магадлах асуудал,
- Хамгаалалтын хувцас стандартын шаардлага хангахгүй, малгай, гутал дутуу эсвэл тохирохгүй хэмжээтэй байсан;
- Хүүхдүүд пүүз, богино түрийтэй гуталтай уралдах нь нийтлэг;
- Хүүхдийн биед болон морины дэл, сүүлэнд богино холбоо ашиглахаар бэхлэн нуусан;
- Ташуур нь хэт урт;
- Морины аманд хийхээр бэлтгэсэн шприцтэй шар тос, шүгэл зэргийг биедээ авч явсан.
- Тавиач хүүхэд гэх бусад хүүхдийг саатуулах эсхүл өөрийн уяаны хүүхдийг дэмжих зорилготой хүүхдүүдийн асуудал
- Бүртгэл хийж байгаа хэсэг, морь дахин хэмжилт хийх тохиолдолд болон морь нь хасагдсан хүүхдүүд, уралдах морьд гараанаас гартал хэмжилт хийх газарт нар, борооноос хамгаалах сүүдрэвчгүй хүлээж байна.
Энэ жилийн баяр наадмын үеэр зарим аймаг, сумд хурдан морины уралдааны замаа засмал зам давуулалгүй, налуу болгон засаж, морь дагах машинд хяналт тавьсан зэрэг онцлог, сайн туршлагууд гарсан. Тухайлбал, Говь-Алтай аймагт эрлийз дааганы уралдааны өмнө бороо орж, зам үерт автсан тул уралдааныг хойшлуулж, замын ус тогтсон хэсгийг ковшоор тэгшлэн зассаны дараа уралдуулсан, Хэнтий, Дундговь, Увс аймагт уралдааны замыг өмнө нь засаж, тэгшилж, усалсан зэрэг нь хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангах зөв жишиг болсон.
Гэсэн ч зарим аймаг, сумдад уралдааны замыг буруу сонгон, жалга, гуу хөндлөн давуулан уралдуулах, үлийн нүхийг бөглөх арга хэмжээ аваагүй зэрэг хайхрамжгүй хандлага байсан тул сайн жишгээс суралцаж уралдааны замыг урьдчилан бэлтгэх, уралдаанч хүүхдийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангах шаардлагатай.
Иймд цаашид хурдан морины уралдаанд оролцож буй хүүхдийн эрхийг зөрчихгүй байх, хууль тогтоомж, стандартын хэрэгжилтийг сайжруулах, эрсдэлийг бууруулах чиглэлд үүрэг хүлээгчдээс дараах арга хэмжээг чухал байна.
Үүнд:
- Хүүхэд бүрийг ID бүртгэлтэй болгох;
- Одоогийн ашиглаж байгаа абле-ийн хурдан морь уралдаанч хүүхдийн бүртгэлийн цахим программд хөгжүүлэлт хийж датад анализ хийх боломжийг олгох;
- Уралдааны өмнө эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд нэгдсэн байдлаар хамруулж, эрүүл мэндийн байдлыг үнэлэн эрүүл мэндийн цахим системд мэдээллийг оруулах;
- Уралдааны үеэр эмч өмнөх үзлэгийг харгалзан хяналт хийдэг горимд шилжих, хүүхдийн өвчлөл, өсөлт хөгжил, хоол, шим тэжээлийн хангалт, эрүүл мэндийн байдлыг хянах боломж бий болгох;
- Эцэг эх, асран хамгаалагч, уяач нартай байгуулж байгаа гэрээг нотариатаар баталгаажуулах, ингэснээр бүртгэлийн үед QR кодыг уншуулан хууль ёсных мөн эсэхийг шалгах боломжийг бүрдүүлэхэд (хэн хэзээ байгуулсан тодорхойгүй, эсвэл нөхөж бичих асуудал үүсэж байгаа тул) анхаарах;
- Бүртгэлийн үеэр сургууль завсардсан хүүхдүүдийг тусгайлан бүртгэж, харьяа боловсролыг байгууллагад шилжүүлж, мэдээлэл солилцдог болох;
- Хурдан морь уралдахтай холбоотой хяналт тавьж буй байгууллагуудад зөрчил гаргасан уяач, унаач, тавиачид шуурхай хариуцлага тооцох эрх олгох асуудлыг судлах, зохицуулалтыг бий болгох;
- Уралдаанч хүүхдүүд бие биеэ зоддог, хурдтай давхиж байгаа мориноос хүүхэд шилжүүлэн сундалдаг, уралдаанч хүүхдийн эмээлийн даруулгыг суллах, авах, гутлыг тайлах, авах, радио станц шилжүүлэн өгсөн хүнд зэрэг хариуцлага тооцох зохицуулалтыг бий болгох;
- Баяр наадмыг зохион байгуулах хороо, хурдан морины комисс нь уралдаанч хүүхдийн хувцас хэрэглэл, аюулгүй байдалтай холбоотой асуудлаар байнгын анхаарал хандуулж, холбогдох шийдвэрийг шуурхай гаргаж ажиллах;
- Уралдааны өдрүүдэд бүртгэл хийж байгаа хэсэг, морь дахин хэмжилт хийх тохиолдолд болон морь нь хасагдсан хүүхдүүд, уралдах морьд гараанаас гартал хэмжилт хийх газарт нар, борооноос хамгаалах сүүдрэвчгүй хүлээх байдал үүсэж байгааг анхаарч цаашид хүүхдүүд болон бүртгэх хэсэгт сүүдрэвч байрлуулах, хүүхдүүдийг цэвэр ус хүссэн үедээ уух нөхцөлөөр хангах шаардлагатай байна.
|
Эх сурвалж
| ХЭҮК
|
Нийгэм
