С.ОТГОНБАЯР
АТГ-ын дарга З.Дашдаваагаас цаг үеийн асуудлаар тодрууллаа.
-Манай улс авлигын индексээрээ манай улс хойгуур яваа. Энэ юутай холбоотой байна вэ?
-Өнөөдрийн байдлаар манай улс 180 орноос 114 дүгээрт байна. Үүн дээр 5-6 төрлийн зөвлөмж өгдөг. Нэгдүгээрт, намын санхүүжилтийг ил тод болго. Хоёрдугаарт, Шүгэл үлээгчийн тухай хуулиа батал. Гуравдугаарт, худалдан авах ажиллагаа болохгүй байна. Дөрөвдүгээрт, төрийн өмчит компаниудын засаглалыг ил тод байлгах зэрэг зөвлөмжүүдийг өгдөг. Бид энэ зөвлөмжүүдийг хүлээж аваад 2023 онд Монгол Улсын ИХ-аар найман жил хэрэгжих үндэсний хөтөлбөр батлуулсан. Энэ хүрээнд авлигатай тэмцэх ажил яваад, хууль тогтоомжууд гараад, засаглал сайжраад, иргэд олон нийт тодорхой мэдээллүүдийг аваад, ил тод авлигын индексийн төсөөлөл тодорхой хэмжээнд өснө гэж ойлгож байгаа. Ер нь 50 хувиас дээш индексийг баруун европын орнууд өндөр хөгжсөн орнууд авдаг. Төрийн оролцоо өндөр байна гэдэг төсөөлөл дээр ойрын хугацаанд өсөх боломж муутай.
-Та 6 жил АТГ-ын дарга хийлээ. Авлигатай хэр тэмцэж чадсан бэ?
-Ер нь улс орны хэмжээнд яригдсан тодорхой авлигын онцлог хэргүүд олон гарлаа. 49-ийн хэрэг байна. Нүүрсний хэрэг байна. Хөгжлийн банкны хэрэг гэх мэт. Хөгжлийн банкны хэрэг дээр олон нийт, хэвлэл мэдээлэлтэйгээ хамтраад тухайн үеийн дампуурлаас аварлаа шүү дээ. 500 сая орчим ам.доллар, 30 сая иенийг өнөөдөр Хөгжлийн банканд төлж дуусгасан байна. Үүнд манай байгууллагын оролцоо өндөр байсан. Тодорхой ажлууд нэлээд хийгдсэн. Авлигатай тэмцэх том том хэргүүд шийдэгдсэн. Үүнийг иргэд олон нийт нийтээрээ л ярьж байна. Иргэд олон нийт үүнд анхаарал хандуулж байна гэдэг нь л төсөөллийн индекс нөлөөлөх зүйл нь.
-Авлигын гэмт хэрэгт холбогдсон улс төрчдийн тухай сүржин зарладаг ч яаж шийдэгдсэн нь тодорхойгүй таг чиг болдог. Жишээлбэл, УИХ-ын гишүүн асан Мөнхбатын хэрэг юу болсон бэ. Тогтохсүрэн гишүүн асны хэрэг юу болов?
-Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиараа прокурорын зөвшөөрлөөр мэдээлэл өгөх ёстой л доо. Гэхдээ ерөнхийдөө авлигын гэмт хэргийг мөрдөн шалгахад цаг хугацаа шаарддаг. Олон жилийн шалгалт явдаг. Хүний гэм буруугийн асуудлыг онцгой комисс биш болохоор өнөөдөр ингэлээ. Маргааш тэгнэ гээд шууд шийдэж болохгүй. Хүний гэм буруугийн асуудал гэдэг ээдрээ төвөгтэй. Хоёр талаасаа маргалдаж мэтгэлцэж байж, нотолж тогтоож шийдэх ёстой. Өнөөдрийн байдлаар нүүрсний хэрэг эхнээсээ гурван шатны шүүхээр ороод шийдвэрлэгдлээ. Шүүхийн процесс өөрөө бас тодорхой хуультай, дүрэмтэй. Гадагшаа, дотогшоо явсан хүмүүсийн асуудал яригдана. Энэ ч бас тодорхой процессын дагуу явж байж шийдэгдэнэ. Бүгд л хууль дүрмийнхээ дагуу явж байгаа.
-5Ш-ийн хөтөлбөр хэрэгжсэн бэ?
-Ер нь 5Ш хөтөлбөр нэлээд сайн хэрэгжсэн. Бид дандаа муу зүйлээ ярихаас илүү болж бүтэж байгаа зүйлээ ярих хэрэгтэй. Таван жилийн өмнө төрийн албанд сонгон шалгаруулалтгүй хүмүүс ажиллаж л байсан. Өнөөдөр төрийн албаны шалгалтад тэнцээгүй нэг ч хүн төрийн албанд ажиллах эрхгүй болчхоод байгаа. Энэ бүхнийг хөгжил дэвшил гэж харах хэрэгтэй.
-Авлигын гэмт хэрэгт холбогдсон хүмүүс эргээд өндөр албан тушаалд томилогддог. Үүнийг хэрхэн тайлбарлах вэ?
-Шүүхээр гэм бурууг нь эцэслэн тогтоосны дараа тэр хүний нийтийн албан ажиллах эрх нь хасагддаг. Иргэд олон нийт бидэнд энэ ингэсэн байна гээд гомдол мэдээлэл гаргадаг. Мөрдөн шалгах ажиллагаа тодорхой хугацаанд явагдаад прокурорын тодорхой хяналтууд явагдаад, гурван шатны шүүхээр шийднэ. Сая Хөгжлийн банкны хэрэг дээр харж байгаа биз. Ингэж эцэслэгдээд, гэм буруугийн асуудал яригдаж байж, нийтийн албан ажиллахгүй юм байна гэсэн асуудлууд яригдана шүү дээ.
-Ирэх 6 жил та яаж ажиллах вэ. Бүх салбарт авлига нүүрлэсэн. Үүний эсрэг тэмцэх вэ?
-Би бол өөдрөг төсөөлөлтэй байгаа. Авлигын индексээр 5-6 төрлийн зөвлөмж өгдөг гэж хэлсэн. Энэ зөвлөмжөө үндэсний хөтөлбөртөө шингээгээд, үндэсний хөтөлбөрийнхөө зорилт болгож УИХ-аар батлуулсан. Ирэх жилээс авлигын төсөөллийн индекс өссөн, байр бол урагшилсан байна гэдэг төсөөлөлтэй байна.
-Гаалийн байгууллагын байцаагчдын хэрэг АТГ-т шалгагдаж байгаа юу. Үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн асуудалд олон нийт анхаарал хандуулаад байгаа шүү дээ?
-Гаалийн ерөнхий газраас бидэнд асуудалд холбогдсон найман алба хаагчийн талаар асуулгыг тавьсан. Манайхаар шалгагдаад зарим нэг нь дууссан байх гэж бодож байна.
|
Улс төр
