Цаг үеийн мэдээ

 

Монгол улсад бөөрний хорт хавдар эрэгтэйчүүдийн дунд зонхилон тохиолдох хорт хавдрын долоо дахь байранд, эмэгтэйчүүдийн аравт бүртгэгдэж байна. Бөөрний хорт хавдрын бүх тохиолдлын 90% гаруй нь бөөрний эсийн гаралтай үүсдэг бөгөөд ихэвчлэн нэг бөөрөнд үүсдэг боловч ховор тохиолдолд хоёр бөөрөнд үүсдэг

Энэ удаагийн дугаарт бөөрний хорт хавдар түүнээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар ХСҮТ–ын ерөнхий мэс заслын тасгийн Их эмч Ч.Сарантулгатай ярилцлаа. 

 

Зө.мн: Сүүлийн үед манай иргэдийн зонхилон өвдөөд байгаа өвчлөлүүдийн дунд бөөрний өвчлөл нэлээд дээгүүрт байна. Бөөрний өвчлөлийн гол шалтгаан юу байна вэ?

 

Ч.С:– За бөөр өвчлүүлэх шалтгаан нэлээд бий. Үүнд ямар нэг архаг голомт, халдвар. Энэ өвчнийг үүсгэх нян вирус нь голцуу цус хайлуулах А хэлбэрийн гинжин бөөрөнхий бактер байдаг боловч бусад нянгаас ч үүснэ. Цаг агаарын эрс тэс уур амьсгалаас болж даарч хөрөх. Давсаг үрэвссэн үед бөөр хоёрдогчоор өвчлөх,  давс ихээр хэрэглэх, шингэн юм бага уух, таргалалт, эмийн зохисгүй хэрэглээ, гэмтэл зэрэг хүчин зүйлсээ бол бөөр өвчилдөг. 

35-45 насны хүмүүст архаг үрэвсэл илүү өндөр илэрч, эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдээс 3 дахин илүүтэйгээр бөөрний архаг үрэвслээр өвчилж байна. Өвчилсөн бүсгүйчүүд хүйтний улиралд дороосоо даардагтай холбоотой. Мөн эмэгтэйчүүдийн шээсний сүв богино байдаг нь өвчлөх магадлалыг нэмэгдүүлдэг. 

   Бөөрний дутагдал

Хурц болон архаг дутагдал гэсэн хоёр янзаар илэрнэ. Хурц дутагдал нь гэмтэл, хордлогод орох, ослын улмаас бөөрөө гэмтээх, цус алдах гэх мэт тохиолдолд илэрдэг. Архаг дутагдал бөөрний олон өвчний үед гардаг хүндрэл юм. Бөөрний түүдгэнцэрийн архаг үрэвсэл, чихрийн шижин гэх мэт өвчний үед олон дахин сэдрэх эсвэл дутуу эмчлүүлж явсаар бөөр хатингаршин үйл ажиллагаа нь алдагдан, бөөрний шүүх болон хоргүйжүүлэх чадвар нь алдагдсанаас дутагдалд ордог. Бөөрний дутагдалд орж, хэвийн үйл ажиллагаагаа алдсан хүмүүс хиймэл бөөрний аппаратын тусламжтай бие дэх хороо гадагшлуулдаг. Энэ нь эмчилгээ болон оношлогооны өндөр ач холбогдолтой.

БӨӨРНИЙ ХОРТ ХАВДАР ЗАРИМ НЭГ АЖИЛ МЭРГЭЖЛЭЭС ХАМААРНА

 

Зө.мн: Бөөрний өвчлөл ямар тохиолдолд бөөрний хорт хавдар гэсэн нэршил рүү шилжиж байна вэ?

 

Ч.С:–Бөөрний хорт хавдрын шалтгаан тодорхойгүй боловч хавдар үүсэхэд нөлөөлөх эрсдэлт хүчин зүйлс бий. Жишээ нь тамхи ихээр татах, Фенацетан агуулсан өвдөлт намдаах эм байнга хэрэглэдэг байх. Нөгөө талаар энэ өвчлөл тухайлсан ажил мэргэжилтэй холбоотой байж болно.  Барилгачин, онгоцны засварчин, зураач, хэвлэгч зэрэг хүмүүс кадьми зэрэг бэлдмэлтэй харьцаж байдаг. Удаан хугацаанд иймэрхүү бэлдмэлтэй харьцвал бөөр хорт хавдраар өвдөх магадлал өндөрсөнө. Мөн удамшил буюу гэр бүлийн хүмүүс бөөрний хорт хавдраар өвдөж байсан бол энэ тал дээр анхаарал хандуулах хэрэгтэй. Бөөрний хорт хавдрын гуравны нэг нь тамхинаас үүдэлтэй байдаг тул аль болох тамхинаас татгалзах хэрэгтэй.

     

Зө.мн: Энэ өвчнөөр өвдсөн тохиолдолд тухайн хүнд өөрт мэдрэгдэх ямар нэгэн шинж тэмдэг илрэх үү?

 

Ч.С:– Энэ тал дээр иргэддээ анхааруулж хэлэхэд бөөрний хорт хавдрын эхэн үед ямар нэгэн шинж тэмдэг илэрдэггүй. Гэхдээ та биедээ илрээд байгаа зовиурыг ажиглаж чадвал анзаарагдахуйц шиж тэмдгүүд илэрч байдаг: 

Шээс цустай гарах, шээс гарахгүй болох, гэмтэлтэй холбоогүй байдлаар нуруу эсвэл нурууны аль нэг талд хүчтэй бус, байнгын өвдөлт илрэх, хэвлийгээр өвдөх, байнга ядрах, богино хугацаанд, шалтгаангүйгээр турах, ханиад томуу зэрэг өвчин тусаагүй байхад шалтгаангүй халуурах зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ.

 

Зө.мн: Бөөрний хорт хавдрыг оношлоход ямар шинжилгээ хийлгэх шаардлагатай вэ?

 

Ч.С:–  Өвчний зовиур, бодит үзлэг, клиникийн үндсэн шинжилгээнүүдээр оношлоно( цус ба шээсний ерөнхий шинжилгээ, биохими). 

Одоо үед бөөрний хавдрыг илрүүлэх гол шинжилгээ хэвлийн хөндийн эрхтнүүдийг хэт авиан шинжилгээ, бөөрний тодосгогчтой зураг, цөмийн оношлогоо, компьютерт томографи. Сүүлийн арга нь хавдрын өсөлт ургалтыг бүрэн харуулдаг. Хавдар сэжигтэй шинж илэрвэл уушиг, цээжний хөндийн болон аарцгын эрхтнүүдийн рентген зураг авна. 

  

Зө.мн: Бөөрний хорт хавдрын үед ямар эмчилгээ хийдэг вэ?

 

Ч.С:–Бөөрний хорт хавдрын гол эмчилгээ мэс засал бөгөөд туяа эсвэл хими эмчилгээтэй хавсруулан хийж болно. Нэг эсвэл хоёр бөөрөнд бага хэмжээний (4см-ээс бага) хавдартай боловч аль нэг бөөр ажиллаж байвал бөөрний зөвхөн хавдартай хэсгийг авах мэс засал хийдэг.

Хорт хавдрын хэлбэр, үе шат, хувь хүний нас, оношлогдох үеийн биеийн ерөнхий байдал зэргээс өвчний тавилан хамаардаг. Бөөрний хавдар эрт үе шатандаа оношлогдсон ихэнхи тохиолдолд тавилан харьцангуй сайн байдаг. Австрали улсад бөөрний хорт хавдраар оношлогдсон хүмүүсийн 72% нь таваас дээш жил амьдарсан судалгаа бий.

Бөөрний даралт

Бөөр ренин-ангиотензиний шугамаар артерийн даралтыг зохицуулж байдаг эрхтэн юм. Даралт ямар нэг хэмжээгээр тогтвортой байгаа нөхцөлд бөөр эрүүл байх боломжтой. Артерийн даралтын хэвийн үйл ажиллагаа алдагдсанаас бөөрний даралт ихэсдэг. Бөөрний үрэвсэл нь түүний судсыг гэмтээвэл даралт ихсэнэ. Бөөрний өөрийнх нь судас нарийсах тохиолдол бас бий.

Нэгэнт бөөрний даралттай гэж оношлогдсон бол заавал эмчлүүлэх хэрэгтэй. Даралтыг аль болох хэвийн түвшинд тогтоон барих нь чухал. Бөөрний өндөр даралттай олон жил явбал тархи, бөөрний судас хатуурна, зүрх томорч бүх биенд өөрчлөлт орсноор эцэст нь зүрх эсвэл бөөрний дутагдалд орох, тархины цусан хангамжийн алдагдалд орж цус харвах зэрэг хүндрэл гардаг.

Таны сурталчилгаа