Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт өнөөдөр (2020.05.01) Музейн тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ё.Баатарбилэг өргөн барилаа. Монгол Улсад музейн үйл ажиллагааг Соёлын тухай болон Соёлын өвийг хамгаалах тухай хуулиар ерөнхийлөн зохицуулж, Соёлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний баталсан “Улс орон нутгийн чанартай музейн дүрэм”, “Музейн сан хөмрөгийн дүрэм”, “Музейн сан хөмрөгийн бүртгэн баримтжуулалтын заавар” болон Музейн үйл ажиллагаанд тавигдах шаардлага, MNS 2006:5643 стандарт зэрэг баримт бичгээр музейн тодорхой үйл ажиллагааг тухайлан зохицуулдаг. Эдгээр хууль, эрх зүйн баримт бичиг нь музейн өмнө тулгамдаад байгаа хөрөнгө оруулалт, үйл ажиллагааны зохион байгуулалт, салбар дундын түншлэл, техник технологийн хөгжүүлэлт, хүний нөөцийн хангамж, гадаад харилцааг хөгжүүлэх зэрэг олон асуудлыг шийдвэрлэж, музейн тогтвортой хөгжлийг дэмжих хөшүүрэг болж чадахгүй байна. Ялангуяа музейн үндсэн үйл ажиллагаатай нягт уялдаатай байдаг байгаль, соёл, боловсрол, шинжлэх ухааны салбарын хууль, тогтоомжийг шинэчлэлийн хүрээнд музейн үйл ажиллагааны асуудлыг тусгаагүй улмаас музейн нийгмийн хөгжил дэх оролцоог хангах, өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх, эдийн засгийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд бодит бэрхшээл учирч байгааг төслийн танилцуулгад дурджээ.
Иймээс Монгол Улсад музейн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх зүйн үндсийг бий болгон, музейн өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэж, тоггвортой хөгжих боломжийг бүрдүүлсэн хууль, эрх зүйн орчин батлан хэрэгжүүлэхзэр хуулийн төслийг боловсруулсан байна.
Хуулийн нийтлэг үндэслэл хэсэгт хуулийн зорилгыг тодорхойлж, музейн тухай хууль тогтоомж, хамрах хүрээг тогтоож, хуульд хэрэглэсэн нэр томьёоны тайлбарыг, хоёрдугаар бүлэгт музейн ангилал, чиг үүрэг, үйл ажиллагааны зохион байгуулалттай холбогдсон зохицуулалтыг, гуравдугаар бүлэгт музейн сан хөмрөгийн асуудлыг, дөрөвдүгээр бүлэгт музейн аюулгүй байдлын асуудлыг, тавдугаар бүлэгт музейн ажилтны ёс зүйн асуудлыг тус тус тусгажээ.
Хуулийн төсөл батлагдсанаар өмчийн олон хэлбэрийн музей байгуулагдаж, түүх, соёлын хөдлөх дурсгалт зүйлс болон соёлын үнэт зүйлсийг хадгалж хамгаалах, сурталчлах үйл ажиллагааны цар хүрээ, үйлчилгээний чанар хүртээмж сайжирч, музейн нийгэм, эдийн засгийн үр өгөөж нэмэгдэх боломж бүрдэх юм байна. Мөн соёлын өвийг хамгаалах, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг хзгжүүлэхтэй холбоотой Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрзэ, хэлэлцээрийн хэрэгжилтийг үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлэхэд чухал түлхэц болно хэмээн төсөл санаачлагч үзсэн байна. Түүнчлэн, музейн үйл ажиллагааны зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, музейн шинжлэх ухаан, боловсролын салбарт гүйцэтгэх үүрэг нэмэгдэх, иргэдийн музейгээр үйлчлүүлэх, ашиглах хандах хандлагад эерэг нөлөө үзүүлж, мэдлэг үйлдвэрлэх, түгээх орон зай болж хөгжих суурь болох ач холбогдолтой гэжээ.
Манай улсад орчин цагийн музей 1924 онд байгуулагдсан бөгөөд өнөөдрийн байдлаар хуулийн этгээдийн бүртгэлтэй, төрийн өмчийн 12 музей, орон нутгийн өмчийн 24 музей үйл ажиллагаа явуулдаг байна. Мөн Монголбанк, Хил хамгаалах, Онцгой байдлын, Цагдаагийн, Иргэний нисэхийн ерөнхий газар зэрэг төрийн байгууллага, Шинжлэх ухааны академийн Түүх, угсаатны зүйн, Археологийн, Палеонтологийн хүрээлэн зэрэг эрдэм шинжилгээний байгууллага, Шинжлэх ухаан, технологийн, Хөдөө аж ахуйн, Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний, Улаанбаатар болон “Их Засаг” олон улсын их сургууль зэрэг их, дээд боловсролын байгууллагуудын дэргэд 16 бэсрэг музей, үзвэрийн танхим, Олон улсын оюун ухааны, “Данзанравжаа”, Монголын Уламжлалт Анагаах Ухааны, Чингис хааны өв соёлын, Хэлмэгдэгсдийн дурсгалын, Монгол костюмс, Цагаандариум музейнүүд болон галерей ззрэг тогтмол үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн хэвшлийн 10 гаруй музей үйл ажиллагаа явуулдаг байна. Түүнчлэн, сум, дүүрэгт орон нутаг судлах, сурталчлах зориулалт бүхий 265 музей, үзвэрийн танхим бий.
Хүнсний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн барилаа
Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын сайд Ё.Баатарбилэг Хүнсний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн барив.
Хуулиар олгогдсон чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, хүнсний хангамж, хүртээмжийн тогтвортой, тэнцвэртэй, аюулгүй байдлын бодлогын хэрэгжилтийг аймаг, нийслэл, хотын хэмжээнд ганцхан мэргэжилтэн хариуцан ажиллаж, сум дүүрэг, тосгоны хөдөө аж ахуйн тасгийн албан тушаалтныг үүрэгжүүлж өгөөгүй байгаа нь улс орон дамнасан цар тахал, хотжилт, хүн амын төвлөрөл, хүнснээс шалтгаалан гарч буй эрсдэлтэй харьцуулбал маш хангалтгүй үзүүлэлт юм. Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2018 оны А-209 тушаалаар аймгуудын Хүнс хөдөө аж ахуйн газрын бүтцийг тогтоож өгсөн ба эдгээр байгууллагад ажиллаж буй 427 албан хаагчийн 21 нь буюу 4.9 хувь нь хүнсний үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ, нийтийн хоолны асуудлыг хариуцан ажиллаж байна. Монгол Улсын 21 аймгийн 335 сумдын хөдөө аж ахуйн тасгийн бүтэц, орон тоо, мэргэжилтний судалгаанаас үззхэд нийт сумдын 50 хувь нь хүнсний хангамж, аюулгүй байдал хариуцсан мэргэжилтэнгүй, мал аж ахуй, газар тариалангийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн нь хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын асуудлыг давхар хариуцан хэрэгжүүлж байгаа юм. Нийслэлийн дүүргүүдэд хүнсний хангамж, аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан мэргэжилтний орон тоо байдаггүй аж.
Ерөнхий боловсролын сургуулийн хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний тухай хуулийг 2020 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөх ба хуулийн 6.1 дэх хэсэг, 7 дугаар зүйл, 10.7 2 дахь хэсэгт тус тус заасны дагуу аймаг, орон нутагт байгаа сургуулийн захиргаа, гал тогооны газар нь үйлдвэрлэлийн болон эрүүл ахуйн зохистой дадал нэвтрүүлэх, чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангасан түүхий эд, бүтээгдэхүүнээр сурагчдыг үйлчлэх мэргэжлийн хүний нөөцтэй байх шаардлагууд тавигдаж байгаа бөгөөд хяналтын байгууллагаас хөндлөнгийн хяналтыг хэрэгжүүлэхээр үүрэгжүүлсэн. Гэтэл сумдын 50 хувь нь хөдөө аж ахуйн тасагтаа хүнсний асуудал хариуцсан мэргэжилтэнгүй байгаа нь сургуулийн хүүхдийн хоолны чанар, аюулгүй байдлын асуудал сумын түвшинд орхигдох эрсдэлтэй.
Аймаг, сум, хотын түвшинд Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрын дотоод бүтэц, зохион байгуулалтыг өөрчлөн, хүнсний аюулгүй байдал. хангамжийн асуудлыг хариуцсан нэгж ажиллуулахаар, сум, дүүрэг, тосгонд хөдөө аж ахуйн тасгийн мэргэжилтний албан тушаалын тодорхойлолтыг өөрчлөн бие даасан албан тушаалыг эрх зүйн хүрээнд баталгаажуулах асуудлыг хуулийн төсөлд тусгасан байна.
Хуулийн төсөл батлагдсанаар хүнсний салбарын мэргэжилтний мэдлэг, ур чадварыг үнэлэх арга хэмжээ хэрэгжиж, мэргэшсэн хүний нөөц бий болох, хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээний газарт зэрэглэл тогтоож баталгаажуулах, нийтэд мэдээлэх, хэрэглэгч мэдээллээр хангагдах, хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэгч ажиллагчдаа мэргэжил дээшлүүлэх сургалтад үе шаттайгаар хамруулах, улсын хэмжээнд хүнсний аюулгүй байдал хангагдах нөхцөл боломж нэмэгдэх юм хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
